Ο Ι.Ν. των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Βάχλιας

Ο Ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, βρίσκεται στο επάνω μέρος του χωριού, στη συνοικία Καλυβέϊκα, στα αριστερά μας βγαίνοντας από το χωριό για να πάρουμε το μονοπάτι που μας οδηγεί στο Μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής.

Τα της ιδρύσεώς του δεν μας είναι γνωστά, ούτε υπάρχει κάποια σχετική επιγραφή που να μας δίνει κάποια στοιχεία για το έτος κατασκευής και τους χτίστες. Αλλά ούτε και από τις τοιχογραφίες προκύπτει κάποια χρονολογία αγιογραφήσεως ή το όνομα του αγιογράφου.

Ναοί αφιερωμένοι στους Ταξιάρχες πάντως, είναι ελάχιστοι στην Αρκαδία, μεταξύ αυτών στην Τρίπολη, στα Λαγκάδια και στο χωριό Σκορτσινού του Δήμου Φαλαισίας.

Ο ρυθμός του Ναού έως τη δεκαετία 1970-1980 ήταν απλή Βασιλική. Κατά την περίοδο εκείνη, έγιναν κάποιες εργασίες συντηρήσεως του Ναού από τον ιερέα του χωριού μας, Θεόδωρο Μποτή, όπου μεταξύ των εργασιών ήταν τόσο η κατασκευή – προσθήκη του τρούλου όσο και η αποκατάσταση της στέγης.

Την ίδια περίοδο πιθανόν να έγινε και η κατάργηση του γυναικωνίτη στο πίσω μέρος του Ναού, που ήταν υπερυψωμένο λόγω του ότι υπήρχαν στο δάπεδο βράχια. Τα βράχια αυτά αφαιρέθηκαν και κατέβηκε το δάπεδο όχι στο ίδιο επίπεδο με τον υπόλοιπο ναό, αλλά ένα σκαλοπάτι ψηλότερα. Σύμφωνα με μαρτυρίες, οι γυναίκες έμπαιναν από την πίσω είσοδο του ναού, αυτή δηλαδή που χρησιμοποιείται σήμερα ως κύρια είσοδος. Η παλιά κεντρική είσοδος ήταν πιο μπροστά εκεί όπου τώρα έχει γίνει παράθυρο. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι, κατά τη διάρκεια των εργασιών διαμόρφωσης του προαυλίου, βρέθηκαν αρχαία νομίσματα, τα οποία δεν ξέρουμε ποιας χρονολογίας ήταν και αν βρίσκονται σήμερα σε κάποιο μουσείο.

Βορείως του Ναού των Ταξιαρχών, είναι το κοιμητήριο. Λίγο πιο πάνω, προχωρώντας στο μονοπάτι για το Μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής, βρίσκεται και το προσκυνητάρι της Αγίας Τριάδας. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι εντός του Ναού υπάρχει τοιχογραφία μεγάλης διάστασης, με την Αγία Τριάδα, με σφαίρα στο κέντρο -τη γη- επί της οποίας κάθεται το περιστέρι-Άγιο Πνεύμα. Δεν είναι γνωστό εάν προϋπήρχε το προσκυνητάρι απ΄ το Ναό και για το λόγο αυτό αγιογραφήθηκε αυτή η παράσταση ή εάν το προσκυνητάρι έγινε μετά. 

 Το Ιερό χωρίζεται από τον κυρίως Ναό με τοίχο - Τέμπλο αγιογραφημένο. Εκτός από την ωραία πύλη έχει ακόμα μία είσοδο στ΄ αριστερά όπως κοιτάζουμε το τέμπλο, χωρίς να υπάρχει πόρτα.

Οι τοιχογραφίες του τέμπλου είναι οι εξής από αριστερά προς τα δεξιά:

1)     Ε ι κ ό ν α  τ η ς  Θ ε ο τ ό κ ο υ.  

Εικονίζεται η Θεοτόκος καθήμενη επί θρόνου κρατούσα τον Ιησού στην αγκαλιά της. Ο Χριστός,  ευλογεί με το δεξί του χέρι και επί της κεφαλών τους φέρουν φωτοστέφανο. Κάτω από την τοιχογραφία αυτή παρίσταται «Η πλάσις του Αδάμ και Εύας». Το δε παραπέτασμα της Ωραίας Πύλης είναι από ύφασμα και φέρει σταυρό.

2)    Ε ι κ ό ν α  τ ο υ  Ι η σ ο ύ  Χ ρ ι σ τ ο ύ. Δεξιά, μετά την Ωραία Πύλη εικονίζεται ο Ιησούς καθήμενος επί θρόνου, φέρων στέμμα και φωτοστέφανο στο κεφάλι και ο οποίος με το δεξί του χέρι ευλογεί και στο αριστερό του κρατά ειλητάριον που αναγράφει: «Εγώ ειμί ο ποιμήν ο καλός, ο ποιμήν ο καλός την ψυχήν αυτού τίθησιν υπέρ των προβάτων, ο μισθωτός δε και ουκ ων ποιμην ου ουκ εισί τα πρόβατα ίδια θεωρεί τον λύκον ερχόμενοι». Κάτω από αυτή την τοιχογραφία παρίσταται «η παράβασις του Αδάμ και Εύας»

3)    Ε ι κ ό ν α  Ι ω ά ν ν η  τ ο υ  Π ρ ο δ ρ ό μ ο υ.  Ο Ιωάννης εικονίζεται  πτερωτός με πράσινο ένδυμα κρατών ειλητάριο το οποίο αναγράφει: «Μετανοείτε …». Στο σημείο αυτό, ο τοίχος έχει υποστεί μία κάθετη ρωγμή και η τοιχογραφίες έχουν χωριστεί σε δύο τμήματα. Κάτω από αυτή την τοιχογραφία παρίσταται  «η εξορία του Αδάμ και Εύας»

Πάνω από τις τοιχογραφίες αυτές, υπάρχει μία ζώνη όπου εικονίζονται: στο μέσω και πάνω από την Ωραία Πύλη ο Χριστός, δεξιά του η Θεοτόκος και αριστερά του ο Ιωάννης ο Πρόδρομος και η όλη εικονογράφηση συμπληρώνεται με τους 12 Αποστόλους (έξι από τη μια πλευρά και έξι από την άλλη).

Η σειρά από αριστερά προς τα δεξιά είναι:

Οι Απόστολοι Θωμάς, Σύμων, Ιάκωβος, Ματθαίος, Λουκάς, Πέτρος, η Θεοτόκος, ο Χριστός, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος και οι Απόστολοι Παύλος, Ιωάννης, Μάρκος, Ανδρέας, Βαρθολομαίος και Φίλιππος.

Στην τελευταία ζώνη του τέμπλου υπάρχει ξύλινος Σταυρός με τον εσταυρωμένο ενώ στα 4 σημεία όπου καταλήγει υπάρχουν παραστάσεις. Στη βάση εικονίζεται νεκροκεφαλή με οστά. Αριστερά και δεξιά του σταυρού υπάρχουν ξύλινοι δράκοι, στο στόμα των οποίων στηρίζεται από μία εικόνα, αριστερά του Ιωάννη του Θεολόγου και δεξιά της Θεοτόκου.

Εντός του Ιερού υπάρχουν ο σταυρός και τα εξαπτέρυγα τα οποία είναι ξύλινα, παλιά και διάφορες παλιές εικόνες μεταξύ αυτών και του «Άρχων Μιχαήλ».

Αριστερά του τέμπλου είναι με τη σειρά, οι τοιχογραφίες του Αρχάγγελου Γαβριήλ που στο δεξί του χέρι κρατά ειλητάριο που αναγράφει: «Οξυγράφω …»

Δίπλα ακριβώς εικονίζεται ο Αρχάγγελος    Μιχαήλ με ανατεταμένο σπαθί στο δεξί χέρι και επί ειληταρίου στο αριστερό υπάρχει δυσανάγνωστο κείμενο. Πιθανότατα και σε σύγκριση με άλλες εικόνες γράφει: «Βροτοί βλέποντες το ξίφος τεταμένον ότι βέβηλοι και ράθυμοι».

Στη συνέχεια ο Άγιος Γεώργιος έφιππος σε άσπρο άλογο. Το κάτω σημείο της τοιχογραφίας έχει υποστεί μεγάλη φθορά και δεν διακρίνεται ο δράκος τον οποίο καρφώνει με το δόρυ του.

Δίπλα ο άγιος Θεόδωρος ο …... και ο Άγιος Θεόδωρος ο Τύρων.

Στη δεξιά πλευρά ο Άγιος Σπυρίδων, ο οποίος φέρει ιδιόρρυθμο σκούφο (πίλον) και ευλογεί, δίπλα ο Άγιος …… και αμέσως μετά ο Άγιος Δημήτριος έφιππος.

Επίσης εντός του Ναού διακρίνουμε:

1. Το Θυμιατό

2. Ένα επάργυρο ευαγγέλιο (;) με χρονολογία 1882 που αναγράφει και τη λέξη ΒΑΧΛΙΑ που σημαίνει ότι έγινε ειδικά για το χωριό μας έργον Γ.Δ. Μούγιου Έχει σκαλισμένο στο εξώφυλλο την περιστερά και τους δώδεκα Αποστόλους ενώ στο οπισθόφυλλο παριστάνεται η Ανάσταση του Κυρίου.

3. Ένα κανάτι χάλκινο στο οποίο έβαζαν το βραστό νερό για την Θεία Κοινωνία.

4. Σταυρός εξαπτέρυγων επάνω σε κοντάρι, διπλής όψεως που παριστάνει την Σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού.

5. Εξαπτέρυγα, τα οποία είναι ξύλινα, χειροποίητα, απλά, «πρωτόγονα» θα ΄λεγε κανείς. Ένα στρογγυλό ξύλο στηριγμένο σε κοντάρι, με ζωγραφισμένη τη μορφή αγγέλου.

6. Εικόνες παλιές, φορητές με δυσδιάκριτες παραστάσεις.

Πιστεύω ότι είναι χρέος μας, να μην αφήσουμε να καταστρέφονται τέτοια μνημεία.  Θα πρέπει να ζητηθεί από την αρμόδια Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, να γίνει μία μελέτη για το ναό, ώστε να πληροφορηθούμε τα σχετικά με το έτος κατασκευής του ναού, τον αγιογράφο, για τα αρχαία νομίσματα που βρέθηκαν στον προαύλιο χώρο και αν βρίσκονται σήμερα σε κάποιο μουσείο κλπ.

Στη συνέχεια, να γίνουν προσπάθειες για την συντήρηση του ναού  καθώς και των τοιχογραφιών, οι οποίες έχουν υποστεί μεγάλη φθορά από το χρόνο και την υγρασία.

Ταυτόχρονα, να ξεκινήσει μία συστηματική προσπάθεια φωτογραφικής αποτύπωσης των τοιχογραφιών, εικόνων, ιερών αντικειμένων, ώστε σε περίπτωση μεγαλύτερης φθοράς τους, να υπάρχει το φωτογραφικό υλικό που ενδεχομένως θα βοηθήσει στην αποκατάσταση.

Και τέλος, να συγκεντρωθούν και να τοποθετηθούν σε προθήκες, όσα αντικείμενα μπορεί να θεωρηθούν ως «ο εκκλησιαστικός θησαυρός» του ναού όπως, οι παλιές φορητές εικόνες, παλιά εκκλησιαστικά βιβλία και σκεύη (ευαγγέλιο, θυμιατό κ.α.)

                                           Τρίπολη, Αύγουστος  2008